Avrupa Kıtası Ülkeleri,İsveç

İsveç
İsveç (İsveççe: Sverige (yardım·bilgi)) ya da resmî adıyla İsveç Krallığı (Konungariket Sverige), Baltık Denizi kıyısında, Finlandiya ile Norveç arasında yer alan Kuzey Avrupa ülkesidir. Yaklaşık 9 milyonluk bir nüfusa sahiptir. Yüzölçümü: 449,964 km²'dir. Para Birimi İsveç Kronu'dur. Resmi dili İsveççe'dir. Fransızca, Almanca ve Fince de konuşulmaktadır. Ancak küreselleşmenin etkisiyle İngilizce çok yaygın bir biçimde konuşulmaktadır. Başkenti Stockholm'dür. Avrupa Birliği (AB) üyesidir.

İdari bölgeler: İsveç idari olarak 21 ilden meydana gelir.; Blekinge, Dalarna, Gävleborg, Gotland, Halland, Jämtland, Jönkoping, Kalmar, Kronoberg, Norrbotten, Örebro, Östergotland, Skåne, Sodermanland, Stockholm, Uppsala, Värmland, Västerbotten, Västernorrland, Västmanland, Västra Gotaland.

Başlıca şehirleri Stokholm, Göteborg ve Malmö'dür.

Uluslararası tanınan şirketleri arasinda şunları sıralamak mümkün: Volvo, Saab, Atlas Copco, Ericsson, Sony Ericsson, Ikea, Absolut, Scania.

Ayrıca gelişmiş bir müzik endüstrisi bulunmaktadır. Uluslararası arenada tanınanları Arch Enemy, ABBA, Roxette, The Cardigans, Opeth.

1916’dan 1983’e değin İsveç Bayrağı’nın Günü “Svenska flaggans dag” adı altında bir ulusal gün olarak kutlanan 6 Haziran günü 1983 yılından bu yana İsveç’in Ulusal Bayramı olarak resmen kutlanmaktadır.Finlandiya'dan sonra en çok göl bulunan ülkedir.Toplamda 96.000 gölü bulunmaktadır.





İsveç tarihi
İsveç’e ilk insan yerleşmeleri, eldeki belgelere göre M.Ö. 800 yıllarında İsveç’in güney ucunda görülmüştür. İlk İsveçliler zamanla kuzeye doğru yayılmaya başlamışlardır. Sonraları ticâret yapmak için Akdeniz’e açılmışlar, Romalılarla ticârî ilişkiler kurmuşlardır. İsveç’in adı Svear kabilelerinden gelir. Ülkenin başlangıç târihinde ülkenin güneyinde yerleşmiş olan Gotarlarla Svearlar arasında uzun süreli çatışmalar olmuştur. Svearların Gotarları Brevalla’da yenmesiyle İsveç Krallığı kurulmuştur. İsveç’e M.S. 4. yüzyıldan başlayarak bâzı Germen kabileleri göç etmişlerdir. Dokuzuncu yüzyılda İsveç kralları Normanların Batı Avrupa’ya yaptıkları akınlara katıldılar. Ama asıl gâyeleri doğuda bir takım topraklar elde etmekti. Doğuya yönelen İsveçliler Novgorod ve Kiev’i ele geçirerek, buralarda birer prenslik kurdular. Onuncu ve on birinci yüzyıllarda Norveç ve Danimarka ile aralıklı çatışmalara girdiler. On birinci yüzyılda Hıristiyanlık İsveç’te resmî din olarak kabul edildi. On ikinci yüzyılda kral olan Kral Erik (Aziz), Finlandiya’yı topraklarına kattı. On üçüncü yüzyılda ise, dört İskandinav ülkesi (İsveç, Norveç, Danimarka ve Finlandiya) Kalmar Birliği adı ile bir tek otorite altında toplandılar (1397).


Kalmar Birliği yaklaşık 125 yıl sürdü. Danimarka ile İsveç arasındaki zıtlaşmalar yoğunlaşınca, İsveç Kralı Gustaf Vasa, Danimarkalıları İsveç’ten kovarak birliğe son verdi. 1523’te İsveç Kralı Gustaf Vafa, İsveç’in bağımsızlığını îlân etti. 1520’lerde başlayan Lutherci Reform hareketleri başarıya ulaşınca, 1529’da Roma ile ilişkileri kesildi. Bunu tâkip eden 200 yıl içinde İsveç; Danimarka, Polonya ve Rusya’yla Baltık egemenliği için birçok savaşlar yapmıştır. Kral İkinci Gustaf Danimarka’yla barış imzalamış, Polonya Prusyasını ele geçirmiş, 30 yıl savaşlarına önemli katkıda bulunmuştur. Vestfalya Antlaşması ile (1648) İsveç büyük bir devlet olmuştur.(bkz:İsveç İmparatorluğu) Baltık Denizindeki hâkimiyeti, Ruslara Poltava’da İsveç orduları yenilince son bulmuştur (1709). Napolyon’un generallerinden Jean Buptiste Bernadotte 1818 yılında Ondördüncü Karl adıyla İsveç kralı olmuştur. Bugün İsveç’te hüküm süren kral âilesi bu soydandır. On dördüncü Karl döneminde İsveç ile Norveç birleşmiş bu birleşme 1905 yılında barışcı bir biçimde son bulmuştur. İsveç Birinci ve İkinci Dünyâ Savaşlarında tarafsız olarak kalmıştır. Günümüzde tarafsız politikasına ters düşeceği için NATO' ya girmemektedir. İsveç bugün Anayasal bir Monarşi ile idâre edilmektedir.





Nüfus Belediye Nüfus Bölge
1 Stockholm 782,855 187.74
2 Göteborg 489,757 450.71
3 Malmö 276,244 155.56
4 Uppsala 185,187 2,189.10
5 Linköping 138,580 1,435.80
6 Västerås 132,920 962.78
7 Örebro 128,977 1,380.11
8 Norrköping 125,463 1,503.61
9 Helsingborg 123,389 346.25
10 Jönköping 122,194 1,488.75
11 Umeå 111,235 2,331.39
12 Lund 103,286 430.27
13 Borås 100,221 915.22
14 Sundsvall 94,516 3,208.70
15 Gävle 92,416 1,615.07
İsveç nüfusu 8.673.000’dir. Nüfûsun 98.5’ü şehirlerde geri kalanı köylerde yaşar. İsveç’te km2'ye 19 kişi düşer.

Dini: Protestan

Eğitim:7-14 yaş arası





İklimi
Tundra ve kutup iklimi görülmekte ve Haziran, Temmuz ve Ağustos aylarında gündüzler çok uzun geceler ise o derece kısa olmakta. Kışları sıcaklıklar bazen -50 dereceye kadar düşmektedir.

İsveç, İskandinav Yarımadasının 5/8’ini kaplar. İnce, uzun bir ülkedir. Kuzey kesimi kutup çemberinin içinde kalır. İsveç, İskandinav Yarımadasının güneyini kaplayan bir ırmaklar ve göller bölgesidir. Ülkede irili ufaklı 96.000 kadar göl vardır. İsveç’in kuzeybatısı dağlıktır. Kjölen Dağları ve İskandinav Alplerinin doğu yamaçları bu kesimdedir. Kjölen Dağları üzerinde İsveç’in en yüksek tepesi olan Kebneka (2123 m) bulunur. Kuzey bölgesi birçok ırmakla doludur. Bu ırmaklar güneyde Bothnia Körfezine dökülürler. Başlıca ırmakları; Klar, Une, Angerman, Dal, İndals, Pite, Lule, Kalij, Torne ve Skellette’dir. Kjölen Dağlarının yüksek yamaçlarında yüzlerce küçük buzul ovaları vardır. Norland Bothnia Körfezinde Kjölen Dağlarına kadar kat kat sıralanmış bir yayla dizisi bulunur. Büyük göller bölgesini birçok göl meydana getirmiştir. Bu göllerden en büyüğü 5545 km2'lik Vanern Gölüdür. Diğer önemli gölleri ise Vattern, Jalmar ve Malar’dır. Kumsal sâhili olan Czania dışında İsveç kıyıları çoğunlukla kayalık ve küçük adalarla doludur. Baltık Denizinde bulunan Scania, Gotland ve Oland adaları tortul asıllı engebesiz ve düz topraklardan meydana gelmiştir.




Doğal Kaynakları
Bitki örtüsü: İsveç’in yarısından fazlası % 55’i ormanlarla kaplıdır. Sık orman bölgelerinde en çok yetişen ağaç; gürgen, çam, ladin ve huş türleridir. Güneyde kışın yapraklarını döken orman ağaçları mevcuttur. Kuzeyde yüksek arazide orman bölgesi sona erip yerini kırlara ve açık alanlara bırakır. Lapland bölgesinde kutup bitkileri vardır. Bunlar bodur kayın ağaçları, seyrek çalılar ve tundralardır.

Madenler: İsveç maden kaynakları bakımından zengin bir ülkedir. Özellikle demir filizi ilk sırayı alır. Bakır ve çinko bakımından zengin olan İsveç’te ayrıca altın, gümüş, volfram, nikel ve kömür yatakları bulunur.




Önemli bilgiler
Resmi dil Yok (çoğunluk: İsveççe)
Etnik gruplar %80 İsveçli, %5 Finlandiyalı, %0.2 Sami
Başkent Stokholm
En büyük kent Stokholm
Siyasi sistem Parlamenter Demokrasi
Kral XVI. Carl Gustaf
Başbakan Fredrik Reinfeldt
Yaş Ortalaması Bayanlarda 73

Erkeklerde 80

Yüzölçümü
- Toplam
- Su %'si Ülkeler arasında 84'üncü
449,964 km²
%8.7
Nüfus
- Toplam (?)
- Nüfus yoğunluğu Ülkeler arasında 88'inci
9,142,8174 (2003)
20/km²
Para birimi İsveç Kronu (SEK)
Saat dilimi
- Yaz Saati UTC+1
UTC+2
Ulusal marş Du gamla, Du fria
Kraliyet marşı Kungssången
İnternet alan adı .se
Uluslararası telefon kodu +46

DEVAMI OKUYUN

Avrupa Kıtası Ülkeleri,Norveç

Norveç
Norveç resmi adıyla Norveç Krallığı (Norveççe: Kongeriket Norge, Kongeriket Noreg). Kuzey Avrupa'da bulunan İskandinav Yarımadası'nın batısında bir ülke. Finlandiya, İsveç ve Rusya Federasyonu ile komşu olan ülkenin batıda Atlas Okyanusu'nun bir kolu olan Norveç Denizi'ne kıyısı vardır. Kıyıları binlerce fiyordla çizilmektedir.

Anayasal monarşi ile yönetilen ülkenin başkenti Oslo'dur. 324,220 km² alana yayılan Norveç'in, Finlandiya ile 729, İsveç ile 1.619, Rusya ile 167 kilometre sınırı vardır ve 21.925 kilometrelik çok uzun bir sahil şeridi vardır.

Norveç; İsviçre ile birlikte Avrupa'nın en gelişmiş ülkesidir Birleşmiş Milletler kaynaklarına göre, yaşam standartlarının zirvede olduğu ülkedir.[kaynak belirtilmeli] Diğer yandan, suç oranının en düşük olduğu ülkedir.[kaynak belirtilmeli] Ülkede yılda bazen bir veya iki cinayet olduğu görülmektedir.[kaynak belirtilmeli] Buna karşın ülke intihar oranlarında Avrupa oranlarının üstündedir. Bunun nedeni ise kasım ayı sonundan ocak ayı sonuna kadar günde sadece 2-3 saat güneş ışığı görülmesiyle insanların bunalıma girmesinden kaynaklanmaktadır.[kaynak belirtilmeli] Öte yandan sosyal devlet anlayışının tavan yaptığı ülkedir, bireye değer verilir. Sosyal güvenlik sistemi çok gelişmiştir.

Norveç Avrupa ortalamasının üstünde yaşam standartına ve ekonomik gelişmişliğe sahip olduğu için Avrupa Birliği'ne girmek istememektedir. Zira, ülke kıyılarındaki petrol rezervlerinin zenginliği ve dünya ve Avrupa balıkçılık sektörünü elinde bulundurması ile tanınmaktadır.[kaynak belirtilmeli] Avrupa Birliği'ne olumsuz yaklaşmalarının bir nedeni de balıkçılık sektörünü olumsuz etkileyeceği yönündeki çekinceleridir. Öte yandan; Norveç, İsviçre, İzlanda ve Lihtenştayn ile birlikte EFTA (Avrupa Serbest Dolaşım Örgütü) üyesidir ve bu örgütü terk edip AB'ye geçmeyi istememektedir.

Avrupa Birliği'nin ısrarları işe yaramamaktadır. Zira ülkede iki kere referandum yapılmış ikisinde de Avrupa Birliği'ne red çıkmıştır. Bugünlerde yapılan anketlerde AB'yi isteyenlerin oranı %40 civarındadır

Norveç ayrıca bir NATO ülkesidir. Kuzey kutbunda Rusya ile ABD arasında dengeleyici role sahiptir
Norveçin en önemli sorunu azalan ve yaşlanan nüfus sorunudur[kaynak belirtilmeli], ülkede yaşayan insanların sayısı beş milyon civarındadır ve işgücü eksikliği çekmektedir.

Öte yandan Avrupa'nın en pahalı ülkesidir.




Tarih

Ana madde: Norveç tarihi
8.-11. yüzyıl arasında Norveç'te Vikingler olarak bilinen bir kavim hüküm sürmüştür. Savaşçı bir ulus olarak tanınan Vikingler batıda Britanya, İzlanda, Grönland ve hatta Kuzey Amerika'ya kadar ulaşarak sömürgeler kurdular. 1000 yılı civarında Hristiyan misyonerler Norveç'te Hristiyanlığı yaymaya başladılar. Norveç kralı I. Haakon Hristiyanlığı kabul etti. 1030 yılında Danimarkalılar Norveç'i ellerine geçirdiler. Norveç Danimarka kralı Knud'un kurduğu Kuzey Denizi İmparatorluğu'nun bir parçası haline geldi.

1363 yılında Norveç kralı VI. Håkon Danimarka kralı IV. Valdemar'ın kızı I. Margrete'le evlenerek iki ülkeyi bir bayrak altında birleştirdi. Ayrıca Håkon İsveç kraliyet ailesiyle de akrabaydı. Çiftin evliliğinden doğan Olaf'ın 1387 yılında erken yaşta ölmesi üzerine tahta I. Margrete tahta çıktı (1387-1412). Margrete'in yönetimi altında 1397 yılında İsveç, Norveç, Danimarka ve sömürgeleri (Faroe Adaları, İzlanda, Grönland ve Finlandiya) birleşerek Kalmar Birliği adı altında büyük bir İskandinav İmparatorluğu haline geldiler.

1521 yılında İsveç Kalmar Birliği'nden ayrıldı. Bu arada İskandinav ülkeleri Martin Luther tarafından Almanya'da başlatılan Protestan Reformu ile sarsıldı. Danimarka ve Norveç 1821 yılına kadar Danimarka-Norveç adı altında birlikte hareket etmeye devam ettiler. Kralları tekti ama yasaları, devlet kurumları ve orduları ayrı ayrı gelişmeye devam etti. 19. yüzyılın başlarında Norveç Napolyon Savaşları'yla temelinden sarsıldı. Fransa savaşı kaybedince Danimarka 1814 yılında imzaladığı Kiel Antlaşması uyarınca savaşı kazanan tarafın üyesi olan İsveç'e Norveç'i bırakmak zorunda kaldı. Norveçliler İsveç yönetiminden memnun kalmadılar. Ayaklanmalar baş gösterdi. Nihayet 1905 tarihinde İsveç Norveç'in bağımsızlığını tanıdı. Danimarka prensi VII. Haakon Norveç kralı ilan edildi.

Norveç I. Dünya Savaşı'nda tarafsız kaldı. II. Dünya Savaşı'nda da tarafsız kalma niyetinde olmasına rağmen 9 Nisan 1940 tarihinde Nazi Almanyası tarafından işgal edildi. 8 Mayıs 1945 tarihinde Almanya'nın teslim olmasına kadar Norveç işgal altında kaldı. 1949 yılında Norveç NATO'ya üye oldu. 1960'ların sonlarında Norveç sularında keşfedilen petrol ve doğal gaz Norveç'e büyük bir refah kazandırdı. 1972 ve 1994'de yapılan referandumlarda Norveç halkı Avrupa Birliği'ne üyeliği reddetti. Norveç Avrupa Birliği ile olan ilişkilerini üyesi bulunduğu EFTA kurumu aracılığıyla sürdürmektedir. Günümüzde Norveç Birleşmiş Milletler raporlarına göre yaşam standartları bakımından dünyanın en ileri ülkelerinden biridir.




Coğrafya
Norveç, Kuzey Avrupa'nın en kuzey kısmını oluşturan İskandinav Yarımadası'nın en kuzey ülkesidir. Komşuları; doğu ve kuzeydoğuda İsveç, kuzeydoğuda Finlandiya ve Rusya Federasyonu olan ülkenin batıda Norveç Denizi dolayısı ile Atlas Okyanusu'na kıyısı vardır.




İklim
Bölgede kıyı boyunca ılıman iklim görülür. Kuzey Atlas akımının etkisiyle sıcaklık değişiklikleri ortaya çıkar. Arazi buzulludur. Çoğunlukla yüksek platolar ve dik dağların arasında verimli vadiler yer alır. Ovalar küçük ve dağınıktır. Kıyıda derinliklerden başlayan fiyortlar yer alır. Kuzeyde arktik tundra bölgesi vardır. Doğal afetlerden en sık görülenler de heyelan ve çığdır.

Deniz seviyesinden en yüksek noktası 2.469 metrelik rakımıyla Galdhøpiggen'dir.





Nüfus [değiştir]Norveç halkının genel özelliği iklimden ve ekonomik rahatlıktan kaynaklanan rahatlıkları ve sakinlikleridir. Bireysel yaşam ön plandadır. Ülkede İngilizce anadil kadar etkilidir.

Nüfus: 4.641.500 (Şubat 2006 tahmini)
Nüfus artış oranı: %0.49 (2001 verileri)
Mülteci oranı: 2.11 mülteci/1,000 nüfus (2001 tahmini)
Bebek ölüm oranı: 3.94 ölüm/1,000 doğan bebek (2001 tahmini)
Ortalama hayat süresi:
Toplam nüfus: 78.79 yıl,
erkeklerde: 75.87 yıl,
kadınlarda: 81.92 yıl (2001 verileri)
Ortalama çocuk sayısı: 1.81 çocuk/1 kadın (2001 tahmini)
HIV/AIDS - hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: 101 den az (1999 verileri)
HIV/AIDS - hastalığı olan insan sayısı: 1,600 (1999 verileri)
HIV/AIDS - hastalıklarından ölenlerin sayısı: 8 (1999)
Ulus: Norveçli
Nüfusun etnik dağılımı: Norveçliler, Sami 20,000
Din: Evangelik Lutherciler %86, diğer Protestanlar ve Roma Katolikleri %3, diğer %1, bilinmeyen %10 (1997)
Diller: Bokmål ve nynorsk adlandırılan iki yazı dilinden oluşan Norveççe (resmi)
Okur yazar oranı: 15 yaş ve üzeri için verilerde toplam nüfusta: %100





Yönetim [değiştir]İdari bölümler: 19 bölge; Akershus, Aust-Agder, Buskerud, Finnmark, Hedmark, Hordaland, More og Romsdal, Nordland, Nord-Trondelag, Oppland, akers hus, Ostfold, Rogaland, Sogn og Fjordane, Sor-Trondelag, Telemark, Troms, Vest-Agder, Vestfold
Bağımlı toprakları: Bouvet Adası, Jan Mayen, Svalbard
Bağımsızlık günü: 7 Haziran 1905
Milli bayram: Anayasa Günü, 17 Mayıs (1814)
Anayasa: 17 Mayıs 1814, 1884 yılında değiştirilmiştir.
Üye olduğu uluslararası örgüt ve kuruluşlardan bazıları: CBSS (Baltik Ülkeleri Konseyi), CCC (Gümrük İşbirliği Konseyi), CE (Avrupa Konseyi), CERN (Avrupa Nükleer Araştırma Teşkilatı), EAPC (Avrupa - Atlantik Ortaklık Konseyi), EBRD (Avrupa Yatırım ve Kalkınma Bankası), EFTA (Avrupa Serbest Ticaret Bölgesi), ESA (Avrupa Uzay Ajansı),IAEA (Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı), NATO (Kuzey Atlantik Asemblesi), WTrO (Dünya Ticaret Örgütü).




Ekonomi
GSYİH: Satınalma Gücü paritesi - 194.1 milyar $ (2005 verileri)
GSYİH - reel büyüme: %2.7 (2000 verileri)
GSYİH - sektörel bileşim: tarım: %2, endüstri: %26, hizmet: %73 (1999)
Enflasyon oranı (tüketici fiyatlarında): %2.9 (2000 verileri)
İş gücü: 2.4 milyon (2000 verileri)
Sektörlere göre işgücü dağılımı: hizmet %74, endüstri %22, tarım, ormancılık, balıkçılık %4 (1995)
İşsizlik oranı: %3 (2000 verileri)
Endüstri: Petrol ve gaz, gıda maddeleri, gemi yapımı, kâğıt ürünleri, metaller, kimyasallar, kereste, madencilik, tekstil, balıkçılık
Endüstrinin büyüme oranı: %3 (2000 verileri)
Elektrik üretimi: 121.084 milyar kWh (1999)
Elektrik tüketimi: 110.795 milyar kWh (1999)
Elektrik ihracatı: 8.28 milyar kWh (1999)
Elektrik ithalatı: 6.467 milyar kWh (1999)
Tarım ürünleri: Arpa, diğer hububat, patates, et, süt, balık
İhracat: 59.2 milyar $ (2000 verileri)
İhracat ürünleri: Petrol ve petrol ürünleri, makine ve parça, metaller, kimyasallar, gemi, balık,silah
İhracat ortakları: AB %73, ABD %5 (1999)
İthalat: 35.2 milyar $ (2000 verileri)
İthalat ürünleri: Makine ve parçaları, kimyasallar, metaller, gıda maddeleri
İthalat ortakları: AB %66, ABD %10, Japonya (1999)
Para birimi: Norveç Kronu (NOK)
Para birimi kodu: NOK
Mali yıl: Takvim yılı
Norveç,dünyanın en zengin 23. ülkesidir.




İletişim
Kullanılan telefon hatları: 2.735 milyon (1998)
Telefon kodu: 47
Radyo yayın istasyonları: AM 5, FM 650, kısa dalga 1 (1998)
Radyolar: 4.03 milyon (1997)
Televizyon yayını yapan istasyonlar: 360 (1995)
Televizyonlar: 2.03 milyon (1997)
Internet kısaltması: .no
Internet servis sağlayıcıları: 13 (2000)
Internet kullanıcıları: 2.36 milyon (Ekim 2000)
reel büyüme 3.2





Resmi dil Norveççe
Başkent Oslo
En büyük kent Oslo
Siyasi sistem Anayasal Monarşi
Kral V. Harald
Başbakan Jens Stoltenberg
Yüzölçümü
- Toplam
- Su %'si Ülkeler arasında 68'inci2
324,220 km²
%6,0
Nüfus
- Toplam (?)
- Nüfus yoğunluğu Ülkeler arasında 114'üncü
4.641.500 (Şubat 2006 tahmini)
14/km²
Para birimi Norveç Kronu (NOK)
Saat dilimi
- Yaz Saati UTC+1
UTC+2
Ulusal marş Ja, vi elsker dette landet
İnternet alan adı .no 3
Uluslararası telefon kodu 47
1 Sami dilleri ve Fince de bazı yönetim bölgelerinde yan resmi dil olarak kabul edilmektedir.
2 Svalbard ve Jan Mayen bölgeleri hariç
3 Svalbard ve Jan Mayen için .sj; Bouvet Adası için .bv üst seviye alan adları da ayrılmıştır ancak kullanılmamaktadırlar.

DEVAMI OKUYUN